مقدمه: در جهان امروزی قلدری شکل جدیدی به خود گرفته است که از آن تحت عنوان قلدری مجازی یاد می‌شود. قلدری مجازی همانند نوع سنتی قلدری می‌تواند اثرات مخربی بر روی قربانیان خود ایجاد کند. لذا با پیشرفت تکنولوژی و در اختیار بودن آن توسط عموم مردم و خصوصا نوجوانان نیاز به بررسی دلایل انجام این نوع از قلدری و علل قربانی‌ شدن در این فضا بیش از پیش احساس می‌شود. بنابراین هدف پژوهش بررسی رابطه شایستگی هیجانی-اجتماعی موثر در تجربه قلدری-قربانی مجازی در بین دانش‌آموزان متوسطه بود.

روش: این پژوهش مقطعی و از نوع همبستگی بود. جامعه‌‌آماری را کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر متوسطه دوره اول و دوره دوم سال تحصیلی۱۳۹۹-۱۳۹۸ در سراسر کشور تشکیل دادند. شرکت‌کننده به شیوه گلوله‌برفی انجام گرفت. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های تجربه قلدری-قربانی مجازی آنتیادوCBEVQ و پرسشنامه شایستگی هیجانی -اجتماعی زو و جیSCEQ استفاده شد. داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS25 و آزمون‌های آماری اسپیرمن، یو من ویتنی و کروسکال والیس مورد تحلیل قرار گرفتند.

نتایج: تعداد یک هزار و یکصد و هفت دانش‌آموز در این مطالعه شرکت کردند که پنجاه و یک ممیز نه دهم درصد آن‌ها پسر بودند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان پانزده ممیز شصت و شش صدم بود. دانش‌آموزان متوسطه دوره دوم شصت و دو ممیز شش دهم درصد بیشترین فراوانی را داشتند. یافته‌ها نشان داد رابطه معناداری بین شایستگی هیجانی-اجتماعی و قلدری کردن و قربانی شدن در فضای مجازی وجود دارد. در بررسی پنج مولفه شایستگی هیجانی-اجتماعی نیز چهار مورد از آن یعنی خودآگاهی، خودمدیریتی، مدیریت رابطه و تصمیم‌گیری مسوولانه با قلدری کردن و قربانی شدن در فضای مجازی رابطه معنادار داشت و مولفه آگاهی اجتماعی رابطه معناداری نشان نداد. همچنین در بحث قلدری کردن و قربانی شدن تفاوتی بر اساس جنسیت وجود نداشت.

بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده بیش از حد از وسایل ارتباطی در دوره همه‌گیری کویید19، نوجوانان بیشتر از گذشته در معرض آسیب‌های آن قرار دارند. یافته‌های این پژوهش به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد شایستگی هیجانی-اجتماعی به‌عنوان عاملی موثر در انجام رفتار قلدری مجازی و همچنین قربانی مجازی در بین دانش‌آموزان متوسطه ایرانی است.